Bilişsel Gelişim: Öğrenme hızı ve kapasitesi çocukluk ve ergenlik döneminde en üst düzeydedir. Yetişkinlikte bu hız düşer, kuramcıların ifadesiyle plato evresine gelir. Yetişkinlikte bilişsel gelişimi birçok kuramcı 2 boyutta inceler. Bunlardan birincisi ergenlik sonunda tamamlanır ve sabit kalır, ikincisi ise yetişkinlik boyunca gelişmeye devam eder.
Mekanik Zeka: Bilgiyi işleme ve sorun çözme becerilerini kapsar. Pratik zeka olarak da tanımlanabilir.
Pragmatik Zeka: Mesleki uzmanlık, deneyimler, gündelik yaşamdaki bilişsel beceriler, genel kültür gibi biriken bilgileri kapsar. Bu nedenle pragmatik zeka, yetişkinlik dönemi boyunca gelişimini sürdürür.
Fiziksel Gelişim: Erkeklerin 25-30 yaş arası en yüksek kas düzeyine ulaşması, yetişkinlik başlangıcında tek artış gösteren alandır. Görme fonksiyonları 20 yaş civarında en üst noktadadır. Sonrasında diğer alanlarda da olduğu gibi önce sabit kaldığı plato evresine, sonra da aşamalı olarak düşüş evresine geçer. Uyarana tepki süresi de çocukluk ve ergenlikte çok kısadır. Genç yetişkinlikte ortalama bir sürededir. Sonrasında yine düşüş gösterir.
OLGUNLAŞMA
Bireyin hayatın zorluklarına ve zorunluluklarına başarılı bir biçimde uyum sağlaması ve bu becerilerini sürekli güncelleme, değiştirme yeteneğidir. Olgunlaşma tamamlanıp, sonlanan bir olgu değildir. Olgunlaşma değerlendirilirken şu maddeler incelenmelidir.
- Benlik Kavramı: Benlik kavramı, kendimiz hakkında sahip olduğumuz görüştür. Ergenlikte bu konuda algı net değildir. Yetişkinlik itibariyle benlik algımız daha kararlı ve sabittir.
- Kişisel İlişkiler: Kendisini doğru tanımlayan birey, diğer insanlarla kuracağı ilişkinin geçiciliğine ve sürekliliğine karar verir. Aynı zamanda insanlar biricikliğini (tek ve farklı olma), diğer insanlardan beklenmedik davranışlar gördükçe keşfetmeyi sürdürür.
- Ahlak Gelişimi: Genç yetişkinler kendi kişisel deneyimlerini, ahlaki sisteme katar. Daha derin ilişkiler kurduğu kişilerin gelişimini sentezler ve onları da kendi ahlaki sistemine katar. Bu süreç insancıl değerler doğrultusunda gelişimini sürdürür.
- İlgilerle İlgili Kararlılık: Birey ilgi duyduğu alandan fayda beklemeksizin zevk alır, bunun sonucu olarak o ilgi duyduğu alanla daha kararlı bir şekilde uğraşır. Bu mesleki alan da olabilir, hobi de olabilir. Çocukların gitar çalma hevesi 1 ayda sonlanabilirken, yetişkin buna karar verdiyse yıllarca sürebilir.
- Duyarlılık ve Yardım: Diğer insanların durumlarına daha özenli, daha duyarlı yaklaşım gösterilir. Bu özellikler yalnızca sevdiklerimize yönelik değil, fiziksel ya da ruhsal rahatsızlığı olan, yoksullar…vb. desteğe ihtiyacı olan kişilere de yöneliktir.
Bu süreci olumsuz olarak etkileyebilecek faktörleri değerlendirecek olursak, bunlardan biri cinselliktir. Cinselliğin evlilik öncesi olup olmaması, 18 yaş altında başlayıp başlamaması, kültürel değişiklikler göstermektedir. Fakat fizyolojik hazırlık süreci özel bir durum olmadıkça evrenseldir. Bu konuda ahlak gelişimi ve kişisel ilişkiler maddelerinde sorunlar görülebilmektedir.
Bir diğer faktör de madde kullanımıdır. Bazı toplumlarda özellikle alkol ve sigara kullanımı bir yetişkinlik simgesi, kültürel normları reddetme ve başkaldırı aracı olarak görülmektedir. Bu da yine olgunlaşma sürecinde özellikle benlik kavramı alanını etkilemektedir.
Tüm bireylerin kendi yeterli ve yetersiz alanlarını keşfedip, bunu geliştirmeye yönelik, benlik kavramını kazanmasını, toplumun diğer bireylerine duyarlı ve saygılı olarak, kişisel ilişkilerinde doğru seçimler yapmasını dilerim.
Psk. Ayça Yeniceli Gülan
Uzm. Psk. Ayça YENİCELİ GÜLAN
ÖZEL ŞİRİNCE ÖZEL EĞİTİM ve REHABİLİTASYON MERKEZİ
