ERGENLİKTE RUHSAL SORUNLAR
- ANKSİYETE(KAYGI) BOZUKLUĞU
Ergenlik döneminde iki önemli sınava girilmesi gerektiği için (TEOG ve YGS) en çok rastlanılan sınav kaygısı olsa da, soyut kavramların idrak edilmesi de bu dönemde olduğu için fobilerle beraber farklı anksiyeteler de görülebilmektedir.
Bulgular
Somatik bulgu olarak el titremesi, terleme, kalp çarpıntısı, sık idrara çıkma, ağız kuruluğu, kusma, karın ağrısı, gerginlik en yaygın belirtilerdir. Bilişsel bulgular; dikkat azalması, öleceğinden ya da kontrolünü kaybedeceğinden korkma şeklindedir. İlaveten davranışsal olarak geri çekilme, aşırı gergin olma, sık solunum ve hareketsiz kalma izlenir.
- DEPRESYON
İnsanlar tarafından çılgınlık dönemi olarak adlandırılsa da aslında ergenlik psikolojik bağlamda “hüzün dönemi” olarak adlandırılır. Çünkü çocukluğa, masumiyete veda edilmektedir.
Bazı ergenler tarafından duygusal çalkantılarla baş etmek kolay olmaz. Fakat bu süreçte depresyon çok ciddi düzeyde olmasına rağmen aileler tarafından fark edilememektedir.
Bulgular
Günlük aktivitelere ilginin azalması, aşırı uyuma ya da uyuyamama, kendisini üzgün ve boşlukta hissetme, aşırı kilo kaybı ya da alımı, sürekli yorgunluk, bitkinlik hissetme, işe yoğunlaşamama depresyon belirtileridir. Madde kullanımı, okuldan-evden kaçma gibi durumlar da depresyon belirtisi olabilir.
- İNTİHAR
Öncelikle şunu bilmekte yarar var, intihar girişimi bir yardım çağrısıdır. 12 yaş altında intihar girişimine pek rastlanmaz. Genç intiharlarındaki hakim duygu kızgınlık ve değersizliktir.
Risk Faktörleri
- Alkol ve madde kullanımı
- Ağır fiziksel hastalıklar
- Cinsel istismar
- Aile içi çatışmalar
- Okul başarısızlığı
- Daha önce teşebbüste bulunmuş olmak
- Yakın çevrede intihar girişimi
Nasıl anlarız?
Yemek ve uyku alışkanlıkları farklılaştıysa, insan ilişkilerinde bozulma olmuşsa, güvenlik ve sağlık açısından umursamaz hareketleri olmaya başladıysa, kimsenin kendisini önemsemediğinden, kendisini değersiz hissettiğinden bahsediyorsa, ölümle ilgili düşüncelerini dile getiriyorsa, kendine ait eşyaları vedalaşarak hediye etmeye başladıysa derhal alarma geçip uzmandan yardım almalısınız.
- SOMATOFORM BOZUKLUKLAR
Ağrı Bozukluğu: Fiziksel olarak ağrı yapabilecek hiçbir neden bulunmazken hissedilen şiddetli ağrı durumudur. Sıklıkla gerilim baş ağrısı görülür. Ağrı kesicilere pek yanıt vermez. Ağrının yeri ve yayılımı farklıdır.
Dismorfik Bozukluk: Bedeninde bulunan hayali veya gerçek küçük fiziksel kusurlarla sürekli uğraşmasıdır. Başlangıcı ergenlik dönemindedir. Sık sık aynada kontrol ederek, kusuruna ilişkin onay bekler.
Konversiyon Bozukluk: Sıkıntılı olay sonrası, kolun, bacağın tutmaması veya ani bayılma şeklinde görülür. Genellikle mükemmeliyetçi ailesinin beklentilerini karşılayamayacağı endişesi duyan ergenlerde görülür.
- TİK OLUŞUMU
Tik, istem dışı, hızlı, ritmik olmayan, tekrarlayıcı şekilde bir grup kasın kasılmasıdır. Hareket veya ses şeklinde olur. Erkek çocuklarında görülme sıklığı, kızlara göre 2 kattır. Her yaşta görülebilmektedir. Fakat en sık başlama yaşı 8-11 dir. Ergenlik başında tikler en yoğun dönemdedir. Ergenlik sonrası iyileşme görülebilir.
Vokal tikler: Burun çekme, boğaz temizleme, koprolali( küfür etme), bazı konuşma bozuklukları… vb.
Motor tikler: Baş sallama, omuz silkme, göz kırpma… vb.
- YEME BOZUKLUKLARI
OBEZİTE
Hormonal ve genetik faktörlerin dışında da çocuklarımızı obeziteye sürükleyen bir dönemdeyiz. Ayakta ya da TV karşısında yemek yemek, cips gibi abur cuburlar atıştırmak, TV ve bilgisayar başında devamlı oturup bir şeyler atıştırmak, ergenlikte çocuklarımızı obeziteye sürükleyebilmektedir. Hareketsizlik ve spor yapmamak da bunu tetiklemektedir. Obezite bir birey akranları tarafından beğenilmeme, gruba alınmayarak yalnız bırakılabilmektedir. Bu da özgüven eksikliği, depresyon gibi durumlara neden olabilmektedir.
ANOREKSİYA
Ergenlik döneminde başlar. Genelde kızlarda görülmektedir. Güzelliğin zayıflıkla eşdeğer tutulmaya başlanması, bu hastalığın artışına sebep olmaktadır. Kişinin kendi bedenini doğru algılayamaması ve sürekli şişman hissetmesi durumu söz konusudur. Aşırı egzersiz yapma, yemeyi reddetme gibi durumlar görülür. Beslenme bozuklukları ve intihar sebebiyle ölüm görülebilir. Tıkanırcasına yiyip sonra kendisini kusturma şeklinde olan türüne “blumia” denir. Bunlar genellikle mükemmeliyetçi gençlerdir.
PSİKOLOG
AYÇA YENİCELİ GÜLAN
Özel Şirince Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
