Davranış nedir?
Bireyin dışarıdaki diğer insanlarca da doğrudan doğruya gözlemlenebilecek tüm eylemleridir.
Davranış bozuklukları:
Çocuğun çeşitli ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı iç çatışmalarını davranışlara aktarması sonucu ortaya çıkar.
Sık görülen davranış bozuklukları:
- Hırçınlık
- Sinirlilik
- Saldırganlık
- Saç koparma
- İnatçılık
- Okuldan kaçma
- Saç koparma
- Tırnak yeme…
Çocuklar her yeni gelişim döneminde yeni beceriler kazanırlar. Aileler çocuklarının gelişim dönemlerini iyi bilmeli ve takip etmelidir .Problemli davranış çocuğun akranlarıyla olan iletişimini ,çocuğun eğitimi ve öğretimini girdikleri sosyal ortamlardaki yaşamını olumsuz etkileyebilmekte aile içi çatışmalara sebep olabilmektedir. Çocuğun yapmış olduğu davranışlar anne ve babanın birbirini suçlamasına sebep olabilmektedir.
Çocuklarda görülen her olumsuz davranış , davranış bozukluğu olarak nitelendirilmemelidir. Bir davranışı,davranış bozukluğu olarak nitelendirmek için :
1.)Yaşa uygunluk
Öncelikle çocuğun gelişim dönemlerini iyi bilmeliyiz. çocuklarda ortaya çıkan yeni gelişmeler çocuğa yeni şartlar sunabilir ve çocukta buna bağlı olarak güçlükler ve zorluklar yaşanabilir. Örneğin 0-18 aylar arasında bebeklerin her şeyi ağzına götürmesi bu dönemin (oral dönem) doğal bir davranışıdır.Çocuklar nesneleri ağzına götürerek onları keşfeder ve tanır.ancak sonraki dönemde çocuğun her nesneyi ağzına götürmesi beklenilen bir davranış değildir. Bu dönemin sonrasında çocukların ilgisi ağız bölgesinden özel bölgelerine geçmektedir.
2.)Davranışın yoğunluğu
Ortaya çıkan davranışın normalde görülen davranışlardan şiddet ve uzunluk olarak farklılık göstermesi durumudur.
Örneğin 4-5 yaş çocuğunun öfkesini bağırarak ifade etmesi normal yoğunluk kabul edilebilecekken öfkesini başkasına vurarak ifade eden çocuğun davranışının yoğunluğu artmıştır.
3.)Davranışın sürekli ortaya çıkması
Gözlenen davranışın uzun zamandan beri devam ediyor olması gerekmektedir. Anaokuluna giden Ayşe’nin her etkinlik geçişleri sırasında yapmış olduğu elini ısırma davranışı sürekliliğe örnek olabilir.
Ailelere öneriler:
- Çocuklarımızın davranışlarının problemli davranış olup olmadığını gelişim dönemlerini araştırarak öğrenelim.
- Çocuğumuzu iyi tanıyalım davranışın hangi durumlarda ortaya çıktığını iyi gözlemleyelim.
- Önceliğimiz ceza ve ödülle davranış değiştirmek olmamalıdır.
- Önceliğimiz uygun müdahaleler ile davranışın ortaya çıkmasını engellemek olmalıdır.
- Çocuğumuzun davranışlarına vereceğimiz tepkileri çevreye göre belirlememeliyiz.
Elif BAY
Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Öğretmeni
Özel Şirince Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
