Oyun ve bunu destekleyen oyuncaklar , çocuğunuzun; düşünme ve keşfetmeyi öğrenmesi, fiziksel becerilerinin gelişmesi, güven kazanması, iletişimi ve sosyalleşmeye başlaması açısından son derece yararlıdır.

Oyuncaklar, çocuğun doğal yeteneklerini kolaylaştıran, böylelikle de büyük bir eğitimsel işlevi yerine getiren oyun malzemeleridir. Çocukta seçme ve değerlendirme duygusunu da geliştiren oyuncaklar , bu işlevleri ile çocuğun kendi kendine karar verebilmesine ve belirli bir alanda beceri kazanmasına olanak hazırlarlar.

Eğitimsel değeri büyük olan oyun malzemelerinden biri ‘ su ’dur. Dokunma duygusunun gelişimini sağlayan önemli bir oyun aracı olan su, aynı zamanda çocuğa büyük bir haz verir. Deneyim ve keşif olanakları sağlayan su sayesinde utangaç çocuk uyarılır, saldırgan çocuk sakinleşir. Su , ayrıca çocuğun dikkatini bir konu üzerinde uzun süre toplamasına yardımcı olur.

Ancak , çocuk için seçilecek oyuncak, onun yaşına , becerisine ve ilgilerine uygun olmalıdır. Oyuncağın yapısı dikkatle incelenmelidir. İyi bir oyuncak sağlam , dayanıklı, kullanışlı , bakımı kolay , boyası çabuk çıkmayan cinstendir.

İLK 6 YILDA ÇOCUĞUNUZ İÇİN ÖNEMLİ OYUNCAKLAR

ÇINGIRAKLAR

Taşınması kolay olan, yeteri derecede gürültülü, hareketli bölümleri olan ve gürültülü, hareketli bölümleri olan ve bebeğin dişlediğinde ya da ısırdığında rahat etmesine olanak tanıyacak türden bir çıngırak seçilmelidir. Bunlar ilk ses çıkaran oyuncaklardır. Bebeğin dikkatini çeker, uzanmasına ve yakalamasına teşvik eder, göz ve el koordinasyonunu geliştirir ve sebep-sonuç ilişkisini öğrenmeye başlamasını sağlar.

ŞEKİLLİ KUTULAR

Şekil ayırıcı kutular; basit posta kutusu gibi tek delikliden başlayarak üzerinde farklı, karmaşık , küçük büyük boşluklar olan kutulara kadar birçok tipten oluşmaktadır. Bunlar el becerisini geliştirme ,obje boşluk uydurma, ayırt edebilme yeteneklerini destekleme ve bunun yanında çocuğa ‘ yok olan’ objenin hala var olduğunu anlatabilme açısından yararlıdır.

ÇEKMELİ OYUNCAKLAR

Çekmeli oyuncak öncelikle oturan bebek için faydalıdır. Bebeğiniz bir kez ayağını sıkıca basıp , sabit şekilde durabildiği zaman;çekilebilir bir oyuncağı tek eliyle tutup ,omzunun üstünden arkaya bakması, koordinasyon ve dengeyi geliştirme açısından oldukça faydalıdır. Ayrıca ipi tutma ve çekme sırasında parmakların çeşitli hareketler  yapmasını da sağlanmış olur.

MÜZİKLİ OYUNCAKLAR

Küçük çocuklar müziği ve müzikli oyuncakları çok severler. Bebek bir müzik kutusunu zevkle dinler ve büyük olasılıkla, biraz büyüyünce onu kendisi çalıştırır hale gelir.

Enstrümanlar dinleme ve taklit etme becerilerini geliştirir, çocuğu  belleğini kullanmaya zorlar. Bunun yanında işbirliği ve sıra bekleme davranışlarını desteklemesi nedeniyle sosyal faaliyetler için de faydalıdır.

KİTAPLAR

Küçük yaştan itibaren , kucağınıza oturup , okuduğunuz kitabı sesinizden dinlediğinde kitaplarla arasındaki ilk ilişki kurulur. Kitaplar onun sözcük hazinesinin genişlemesi ve iletişimi öğrenmesi açısından faydalıdır. Öykülü kitaplarda belleği ve hayal gücünü geliştirmesi nedeniyle yararlıdır.

EL ARABASI VE TAHTA  BLOKLAR

İtildiğinde giden bir el arabası, çocuğun yürümek için güven kazanması ve ileride başka yönlerde kullanabilmesi açısından oldukça faydalıdır. Çocuk bebeğini arabasında gezdirmekten veya içinde oyuncakları taşımaktan büyük zevk alır. Ayrıca ileride , sembolik oyunlarında da aksesuar olarak kullanılabilir.

Tahta bloklar inşa edebileceği ilk oyuncaklar olduğu gibi ince el hareketleri ve el becerisini geliştirmesi açısından yararlıdır.

YAP-BOZ’LAR

Yap-bozlar , çocuğunuzun görsel koordinasyonu sağlaması ve şekillerle desenleri tanımasına yardımcı olur. Problem çözme pratiği yaptırdığı gibi , beyinde planlamayı ve konsantrasyonu geliştirir. Başlangıç için ; şekil doldurabilme için boşluklar olan tahtalar gibi basit yap-boz’lar uygundur. Daha sonra küçük ve fazla sayıda parçalı karmaşık olanlarına geçilebilir. Çocuk yaşı büyüdükçe ve becerisi arttıkça daha küçük parçalı ve yorucu yap-boz’larla uğraşabilir.

İNŞA OYUNCAKLARI

İyi bir inşa oyuncağı sağlam, güçlü ve çocuğunuzun yaş ve becerisi ilerlediğinde yapabileceklerine uyumlu olabilecek kadar esnek ve çok yönlü olmalıdır. Bu tip oyuncaklarla çocuğunuzun iki elini kullanma becerisi geliştirebileceği gibi , yaratıcılık ve problem çözme yetenekleri için de egzersiz yapmış olacaktır. İnşa oyuncakları kolayca bir araya getirilebilir olmalı ve ayırması güç olmamalıdır.

Bu yazı da Prof. Dr. Haluk YAVUZER’in Çocuğunuzun İlk 6 Yılı adlı kitabından yararlanılmıştır.

Elif AKIN

Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Öğretmeni

Özel Şirince Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi